O Mediatece
Cyfrowe archiwum Centrum Sztuki Współczesnej Zamku Ujazdowskiego
Mediateka stanowi centrum informacji i źródło dokumentacji multimedialnej, jest miejscem gromadzenia pamięci na temat sztuki współczesnej. Wiedzę o sztuce współczesnej popartą rzetelnymi badaniami traktujemy, jako element rozwoju indywidualnego i społecznego. W centrum naszych zainteresowań badawczych jest człowiek w korelacji ze sztuką, a nasze działania koncentrują się na poznaniu, opracowaniu i upowszechnieniu wiedzy. Stanowimy inspirację, wspieramy ludzi w poszerzaniu wiedzy o sztuce.
Myślimy w kontekście spektrum możliwości prezentacji zbiorów, magazynowania dużej ilości danych, powszechnej digitalizacji, co za tym idzie obietnicy powszechnego dostępu. Portal sztuki, który upubliczniamy jest jednym z podstawowych narzędzi do budowania kolekcji w przestrzeni wizualnej/cyfrowej, miejscem udostępniania naszych zasobów/archiwów i dokumentacji dla wszystkich zainteresowanych. Otwiera nowe pola do prezentacji, edukacji, upowszechniania, a także zupełnie nową jakość w zakresie dostępu do sztuki zgromadzonej w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Zachęcamy do poszukiwań, odkrywania, eksploracji w naszych unikalnych zasobach.
Cyfrowe archiwum U–jazdowskiego umożliwia wirtualną podróż w czasie – przegląd fantastycznych rejestracji audio-wideo, nagrań performansów, koncertów, archiwalnych rejestracji festiwali wreszcie szereg dokumentalnych fotografii wystaw i towarzyszącym im dokumentów oraz plakatów. Aktualnie zamieściliśmy materiały z lat 1988-2002 i częściowo z lat 2019-2023, opracowujemy je na bieżąco i systematycznie uzupełniamy.
Wszystkie materiały cyfrowe, których – z uwagi na wynikające z natury prawa autorskiego ograniczenia nie możemy udostępniać w sieci – są dostępne wizualnie, audialnie po uprzednim skontaktowaniu się z pracownikami Mediateki [mediateka@u-jazdowski.pl]
Zamek Ujazdowski przetrwał II wojnę światową. Ocalałe mury rozebrano w 1954 r. Na miejscu budynku miał stanąć Teatr Domu Wojska Polskiego, nie doszło jednak do realizacji tych planów. Na początku lat 70., wraz z decyzją o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, postanowiono odbudować także Zamek Ujazdowski. Z inicjatywy Aleksandra Gieysztora, Stanisława Lorentza i Jana Zachwatowicza postanowiono odbudować zamek według projektu Piotra Biegańskiego. Budowa ruszyła w 1974 r. Pierwotnie planowano funkcje reprezentacyjne. Termin oddania budynku (zakładano 1978 r.) był sukcesywnie przesuwany na późniejsze lata. W 1981 r. Zamek Ujazdowski przekazano w gestię ówczesnego Ministra Kultury i Sztuki, który 15 października 1981 r. zadecydował o przeznaczeniu Zamku Ujazdowskiego na Centrum Sztuki Współczesnej. 7 czerwca 1982 r. prezydent m.st. Warszawy przekazał ministrowi kultury i sztuki Zamek Ujazdowski. Instytucja jednak nie powstała, aż do lipca 1985 r., gdy Centrum powołano faktycznie po raz drugi. Przewodniczącym Zespołu był Jan Karczewski, późniejszy dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej (sprawujący tę funkcję w latach 1986-1988).
Statut Centrum Sztuki Współczesnej uchwalono 1986 r. Wykończono pomieszczenia na poddaszu, do Zamku przeniosła się redakcja „Sztuki”. Działalność Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku Ujazdowskim zainaugurowano 10 marca 1986 r. Dyrektorem instytucji był podówczas Witold Bobiński (od kwietnia 1985 -1986). W tym czasie w CSW powstały: Ośrodek Informacji i Dokumentacji Sztuki Współczesnej, Galeria Zbiorów Polskiej Sztuki Współczesnej, Dział salonów ekspozycji czasowych i studiów imprez artystycznych, Biblioteka, oraz początki wideoteki. Zaś na poddaszu zaprezentowano wystawę grafik, przekazanych przez Zarząd Główny Związku Polskich Artystów Malarzy i Grafików. W maju 1988 r. minister kultury i sztuki powołał na stanowisko dyrektora Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie Michała Matuszyna (dyrektor w latach 1988 - 1990). Rok 1988 przyniósł zapoczatkował działaność instytucji z prawdziwego zdarzenia. Wśród pracowaników pojawili się m.in.: A. Mitan, A. Kępińska, A. Wiśniewski, W. Borowski, A. Dłużniewski, J. Byszewski, B. Kowalska i wielu innych. Międzynarodowe Seminarium Sztuki zorganizowane w 1988 r. zainaugurowało działalność ekspozycyjną Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Kolejnym dyrektorem pełniącym tę funkcję przez dwie dekady został Wojciech Krukowski (w latach 1990–2010). Centrum w tym czasie stało się jedną z najważniejszych instytucji zajmującą się sztuką współczesną w Polsce. Wystawiali tu m.in: Abakanowicz, Althamer, Bałka, Dróżdź, Gierowski, Kantor, Kozyra, Kulik, Libera, Opałka, Stażewski, Tarasewicz, Wodiczko, Żmijewski i wielu artystów zagranicznych: Boltański, Gormley, Holzer, Kabakow, Kosuth, Long, Mach, Oppenheim, Oursler, Pistoletto, Serrano.
W 1985 roku powołano Ośrodek Informacji i Dokumentacji Naukowej, którego zadaniem było tworzenie, gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie dokumentacji najistotniejszych zjawisk sztuki najnowszej w Polsce oraz wybranych działań polskich artystów poza granicami kraju.
Wiodącym działaniem Ośrodka było tworzenie i upowszechnianie szerokiej informacji o polskich twórcach i dla polskich twórców. Aktualnie w zasobach U–jazdowskiego znalazły się setki tysięcy dokumentów: katalogów wystaw, druków ulotnych, informacji prasowych, not biograficznych, rękopisów, fotografii, zapisów wideo i nagrań dźwiękowych.
Historia Zamku Ujazdowskiego sięga XVII wieku. Wzniesiona wówczas murowana siedziba dla Zygmunta III Wazy była typowym przykładem wczesnego polskiego baroku. Kolejnymi rezydentami Ujazdowa byli Władysław IV i Jan Kazimierz.
W drugiej połowie XVII w. właścicielem rezydencji został marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski, który po przebudowie uczynił z niej swoją główną siedzibę. Po jego śmierci zamek stał się podmiejską posiadłością króla Augusta II, który wprowadził jedynie drobne zmiany we wnętrzach, a w 1717 r. wybudował na osi głównej budowli Kanał Piaseczyński o długości 820 metrów. Kanał ten jest drugim po Wersalu barokowym założeniem wodnym w Europie. W 1766 r. zamek kupił Stanisław August Poniatowski z zamiarem przebudowania go na własną siedzibę. W 1784 r. przekazał go na koszary Gwardii Pieszej Litewskiej, a architekt Stanisław Zawadzki nadał budowli monumentalny charakter. W czasie Insurekcji Tadeusz Kościuszko zamierzał przekształcić koszary w lazaret, ale nastąpiło to dopiero w 1809 r., kiedy to w zamku został na stałe ulokowany szpital wojskowy.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. początkowo planowano przeznaczenie budynku na siedzibę władz państwowych, jednakże od 1922 r. mieściła się w nim Wojskowa Szkoła Sanitarna. W latach 1930–1939 działało tu Centrum Wyszkolenia Sanitarnego. W okresie okupacji funkcjonował tutaj Szpital Ujazdowski.
Zamek przetrwał lata wojny, ale wypalony i poważnie uszkodzony. Zachowały się jedynie mury. Początkowo planowano odbudować zamek w jego siedemnastowiecznym kształcie, jednak w 1954 r. ostatecznie pozostałości murów rozebrano.
W latach 70. z inicjatywy profesorów Aleksandra Gieysztora, Stanisława Lorenza i Jana Zachwatowicza podjęto decyzję o odbudowie według projektu Piotra Biegańskiego, zakładającego rekonstrukcję w pierwotnej, wczesnobarokowej wersji. W 1981 r. władze postanowiły przekazać zamek środowisku artystów. Od 1985 mieści się w nim Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.
Więcej w zakładce Historia Zamku Ujazdowskiego